در میان ایرانیان شب چله یا همان شب یلدا به بلندترین شب سال معروف است. جشن یلدا، یکی از سنت‌های باستانی است که تا امروز نیز حفظ شده است و هر ساله در 30 آذر ماه مصادف با آخرین روز پاییز، اقوام و خانواده دور هم جمع می‌شوند و با خوردن تنقلات و شاهنامه‌خوانی به استقبال زمستان می‌روند. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این جشن، سفره‌آرایی و تزیین خوراکی‌های سفره است. اگر علاقه دارید تا سفره یلدایی‌تان را با استایل متفاوت و هزینه مناسب، تزیین کنید، در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع وسایل و تزیینات سفره شب یلدا آشنا شوید.
با خرید جدیدترین لوازم دکوری شب یلدا، شب به یادماندنی بسازید
اگر اهل خریدهای اینترنتی باشید یا در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کنید، حتماً دیده‌اید که عمومأ از دو ماه قبل‌از هر مراسم سنتی مانند یلدا، چهارشنبه سوری و عید نوروز، لوازم تزیینی را در معرض فروش قرار می‌دهند. ظرف‌های یلدایی متنوعی در بازار موجود هستند که بسته به سلیقه و بودجه شما طراحی شده‌اند. اما شیک‌ترین و ترندترین این وسایل، ظروف چوب، حصیری و سفالی هستند که با طبیعت پاییز هم‌خوانی دارند و جلوه زیباتری به تزیینات شما می‌بخشند.
وسایل لازم برای تزیین سفره شب یلدا
از آیین‌های جذاب شب چله، برپایی سفره‌های پر از خوراکی است. در زمان قدیم به سفره شب چله میَزد می‌گفتند و آن را برروی کرسی برپا می‌کردند. به اجزای این سفره لُرک می‌گفتند که شامل میوه‌های خشک شده، نخود، کشمش و آش بود. برای جلوه بیشتر به سفره، آن را با وسایلی مانند آتشدان، بخوردان و عود و شمع تزیین می‌کردند. امروزه از لوازم دیگری نیز برای تزیین سفره شب یلدا استفاده می‌شود؛ مانند:
- دیوان حافظ؛
- شاهنامه؛
- آینه شمعدان؛
- میوه؛
- مغزیجات؛
- شکلات؛
- دسر و باسلوق.
میوه‌های شب یلدا
یکی از اجزای اصلی سفره شب چله میوه‌های سرخ و آبدار است که نماد گرمابخشی به سفره هستند. این میوه‌ها عبارت‌اند از:
- انار
اجداد و نیاکان ما میوه انار و دانه‌های فروان آن را نماد برکت و وفور نعمت می‌دانستند و اعتقاد داشتند که وجود انار بر روی سفره شب چله، زمستان پربرف و باران و پربرکتی را به ارمغان می‌آورد. از طرفی خوردن میوه انار را به‌دلیل گرمای آن، عامل باروری می‌دانستند و بههمیندلیل آن را بر روی سفره یلدایی عروس نیز می‌گذاشتند.
- هندوانه
شاید برایتان سوال باشد که چرا در شب اول زمستان میوه‌ای مانند هندوانه خورده می‌شود؟ هندوانه از میوه‌های با طبیعت گرم و مرطوب است و قدیمی‌ترها اعتقاد داشتند خوردن آن در شب اول زمستان فرد را از بیماری و بلا دور می‌کند و بر پایه همین اعتقاد هندوانه عضو ثابت میوه‌های شب یلدا شده است.
- سایر میوه‌های پاییزی خوش‌رنگ
در کنار میوه‌های اصلی یعنی انار و هندوانه می‌توانید برای رنگین‌تر و پرتر نشان‌دادن سفره از میوه‌های خوشمزه و خوش رنگ پاییزی مانند خرمالو، پرتقال، نارنگی، کیوی و حتی لبو و کدو تنبل استفاده کنید.
تنقلات مناسب برای تزیین سفره شب یلدا
وجود تنقلات بر روی سفره شب اول زمستان، نماد برکت است. در گذشته میوه‌های فصل‌های مختلف را خشک می‌کردند و همراه نخود و کشمش یا گندم و شاهدانه به‌عنوان تنقلات شب چله استفاده می‌کردند. امروزه برخی تنقلات جدید وارد سفره‌های شب یلدا شده است که عبارت‌اند از:
- مغزیجات مناسب شب یلدا
علاوه بر گردو و بادام، مغز پسته، تخمه هندوانه، تخمه کدو و بادام‌هندی نیز به‌عنوان آجیل سفره‌های شب چله اضافه شده‌اند.
مغزهایی مثل پسته، گردو، بادام و فندق، اجزای اصلی خوراکی مخصوص شب یلدا هستند. در کنار این‌ها، انجیر و توت خشک هم می‌توان استفاده کرد. از قدیم، نخودچی و کشمش پایه اصلی سفره‌های یلدایی بوده است. غیر از این‌ها، گندم و نخود برشته، شاهدانه، تخمه هندوانه و کدو هم می‌توانید استفاده کنید.
- شکلات
امروزه علاوه بر شیرینی و باسلوق و پشمک، شکلات هم پایه ثابت سفره‌های یلدایی شده است. برخی از شکلات‌ها مانند شکلات خارجی، بسته‌بندی خاصی دارند که جلوه دوچندانی به سفره‌آرایی شما می‌دهند.
- سایر تنقلات مناسب سفره‌آرایی یلدا
در فروشگاه‌ها و شیرینی‌فروشی‌ها انواع بسته‌بندی‌های آماده میوه خشک دیده می‌شود. اما شما می‌توانید با صرف هزینه کمتر، میوه‌هایی مانند سیب، موز، آلو، کیوی و پرتقال را با سلیقه برش دهید و بر روی شوفاژ یا بخاری به‌مدت 48 ساعت خشک کنید. اگر در خانه شوفاز یا دستگاه خشک‌کن میوه ندارید، می‌توانید میوه‌ها را در ماهیتابه با حرارت پایین آب آن‌ها را بگیرید و در کمتر از چند ساعت خشک کنید. برای به‌رخ‌کشیدن هنر خود می‌توانید بخشی از میوه را با مقداری شکر و آب بجوشانید و شیره میوه تهیه‌شده را بر روی میوه‌های خشک شده بریزید تا طعم و شکل خاص‌تری داشته باشند. حتی می‌توانید از برخی میوه‌ها لواشک درست کنید و به سفره خود جلوه زیباتری ببخشید.
تزیین هنداونه و کدو برای سفره شب یلدا
طرح‌های شلوغ و نقش‌های اسلیمی بر روی کدو و هندوانه تا حدودی از مد افتاده است. از طرفی خوردن میوه پُرتزیین سخت است. برای زیباترشدن تزیین این میوه‌ها می‌توانید کدو یا هندوانه را از وسط برش دهید و کاسه آن را به‌صورت قالبی از میوه جدا کنید و هندوانه خردشده را همراه با میوه‌های دیگر داخل کاسه کدو یا هندوانه قرار دهید. برای زیباترشدن آن می‌توانید از ریسه مرواریدی برای تزیین استفاده کنید. کدو را نیز می‌توانید بپزید و خرد کنید و با لبو و شلغم به سیخ‌های چوبی وصل کنید و در ظرف چوبی یا مسی قرار دهید و اطراف آن را با مقداری برگ کاج، میوه زالزالک، بلوط و گل تازه تزیین کنید.
ایده و ترفندهای تزئین سفره شب یلدا
ترفندهایی وجود دارند که در کنار شیک بودن سفره، صفا و گرمای خانه و حس سنتی‌بودن جشن را نیز القا می‌کنند. این ایده‌ها عبارت‌اند از:
- انداختن سفره روی زمین
از نام سفره پیداست که باید بر روی زمین پهن شود. یک گلیم یا پارچه سنتی را بر روی زمین پهن کنید و وسایل یلدایی را روی آن بچینید. می‌توانید روی این پارچه یک سماور، سینی مسی و استکان‌های کمر باریک قرار دهید تا حس خوب شب یلدای قدیمی زنده شود.
- گذاشتن کرسی
اگر هزینه کافی و محلی برای نگه‌داری کرسی‌های سنتی ندارید، می‌توانید از میز جلو مبلی به عنوان کرسی استفاده کنید و روی آن یک پارچه سنتی یا گلیم بیندازید تا اصالت شب یلدا را به چیدمان خود بدهید.
- ایجاد فضای بیشتر برای راحتی مهمان‌ها
اگر فضای کمی دارید می‌توانید یک چهارپایه یا میز خاطره را در کنار سالن استفاده کنید و وسایل یلدایی‌تان را روی آن بچینید. تا مهمان‌ها فضای بیشتری برای نشستن داشته باشند.
- فضای خانه را گرم‌تر کنید
با استفاده از عود و شمع‌های عطری، رایحه گرم و دل‌انگیزتری را به سفره‌های خود ببخشید. استفاده از عود باعث گرم‌شدن مغز می‌شود. از شمعدان‌های سنتی برای گرم‌تر نشان‌دادن سفره استفاده کنید.
- استفاده از ظروف سنتی
چیدمان میوه و خوراکی و شیرینی یلدایی در ظروف بلوری زیاد جالب به نظر نمی‌رسد. چون در تمام مهمانی‌ها و مناسبت‌ها میوه‌ها را با ظروف بلوری یا چینی سرو می‌کنند. برای زیباتر جلوه‌دادن سفره از ظروف حصیری و چوبی برای ایجاد حس طبیعت در سفره و چیدمان خود استفاده کنید.
چگونه سفره اقتصادی شب یلدا بچینیم؟
کم‌بودن دستمزدها و هزینه‌های بالای زندگی ممکن است بسیاری از خانواده‌ها را در تنگنا قرار داده باشد؛ اما جشن یلدا یک سنت دیرین است و همه افراد حق دارند که این شب را با برپایی سفره‌ای هر چند مختصر جشن بگیرند. برای شیک‌بودن سفره کوچکتان کافی است تا مقداری ایده و سلیقه به خرج دهید. بههمیندلیل چند ایده برای شیک‌ترشدن سفره‌های یلدایی کوچک اما گرمتان آورده‌ایم:
- استفاده از مجمعه
اگر تعداد مهمان‌های شما کم است یا قصد ندارید هزینه زیادی برای جشن گرفتن شب اول زمستان صرف کنید، تنها کافی است از یک مجمعه استیل، روحی یا مسی استفاده کنید. ظروف کوچک را رو مجمعه قرار دهید و با مقداری برگ پاییزی، بلوط یا کاج تزیین کنید.
- ظرف‌های تک‌نفره آماده کنید
می‌توانید میوه‌ها را به صورت تک‌نفره آماده کنید و حجم زیادی میوه استفاده نکنید. روی هر بشقاب یک شیرینی، چند مشکل‌گشا یا همان نخود و کشمش و یک برش میوه قرار دهید.
- استفاده از ژله
کودکان علاقه زیادی به شیرینی دارند. با صرف هزینه کم می‌توانید ژله‌های قالبی و شیرین درست کنید که باعث جذاب‌ترشدن سفره شما می‌شود. حتی با کمی خلاقیت می‌توانید ژله با طرح هندوانه یا با دانه انار تهیه و جلوه سفره را زیباتر کنید.
- تزیین پوست میوه
برای کاهش هزینه‌های تزیین و پُرتر نشان‌دادن سفره می‌توانید پوست میوه‌ها پس‌از جداکردن به شکل‌های مختلف با چاقو تزیین کنید و در کنار ظروف پذیراییتان قرار دهید.
ایده دیزاین سفره یلدا برای دانشجویان
اگر دانشجو هستید و به هر دلیلی مجبورید تا این شب را به دور از خانه و خانواده بگذرانید، می‌توانید با کمترین هزینه شبی به‌یادماندنی در کنار هم‌کلاسی‌ها و هم‌اتاقی‌های خود داشته باشید. با خرید یک بسته خوراکی مانند چیپس یا پفک و چند دانه انار خوش رنگ می‌توانید یک سفره مینیمال و ساده داشته باشید.
چند برگ زیبا از درختان محوطه خوابگاه تهیه کنید، در ظرف بچینید و انارها را روی برگ‌ها قرار دهید. خوراکی‌ها را در ظرف دیگری بریزید، روی میز مطالعه بچینید و در کنار دوستان با تعریف خاطرات، یلدای خود را زیباتر کنید.
بهترین چیدمان سفره شب یلدا
برای داشتن یک چیدمان به‌روز و لوکس می‌توانید از وسایل تزیینی چوبی، ظروف رنگی، ریسه و شمع و ربان استفاده کنید. نیاز نیست تا حتما میوه‌های خود را به شکل‌های عجیب برش دهید. با ساده‌ترین برش‌ها و چیدمان اصولی در ظرف مناسب و استفاده از گل طبیعی و شمع در کنار میوه‌های برش‌خورده می‌توانید شیک‌ترین چیدمان سفره شب یلدا را داشته باشید. دانه‌های انار را در ظرفی مناسب بریزید تا مهمان‌ها به راحتی بتوانند میل کنند. روی کاسه انار دانه‌شده را می‌توانید با گلپر تزیین کنید.
نکات تزیین کرسی شب چلّه
کرسی از قدیمی‌ترین وسایل شب چله است. چیدمان کرسی باید به‌نحوی باشد که افرادی که دور کرسی نشسته‌اند به خوراکی‌ها دسترسی داشته باشند. پس برای تزیین سفره کرسی سعی نکنید ظرف کامل میوه یا خوراکی را در وسط قرار دهید. بهتر است در ظرف‌های جداگانه از انواع خوراکی‌ها به مقدار کافی قرار داده شود تا یک شب یلدایی عالی و دلچسب داشته باشید.
نحوه سفره‌آرایی سنتی مناسب شب یلدا
جشن آغاز زمستان یک سنت و رسم دیرین و قدیمی ایرانی است که هنوز طرفداران خود را دارد. بسیاری از افراد علاقه دارند تا تمام دکور و چیدمان جشن یلدا سنتی باشد. برای این کار تنها کافی است پارچه ترمه، ظروف پذیرایی مسی و سماور سنتی داشته باشید. در کنار چیدمان بهتر است از ترکیب برگ سبز و شمع قرمز غافل نشوید. با استفاده از همین وسایل ساده می‌توانید لبخند رضایت را روی لب‌های مهمان‌هایتان ببینید.
تزیین سفره یلدا مخصوص عروس
رسم بردن یلدایی برای عروس در بسیاری از شهرها مرسوم است. برای تزیین سفره یلدایی عروس می‌توانید وسایل و باکس‌های آمده از شیرینی فروشی‌ها و کادو فروشی‌ها تهیه کنید و شیک‌ترین چیدمان سفره شب یلدا عروس را داشته باشید. اما اگر علاقه‌مند هستید تا هنر خود را به رخ خانواده عروس بکشید، بهتر است با صرف کمی زمان مقداری پف‌فیل، لبو، کدو، تنقلات و میوه را در باکس‌های شیشه‌ای و ظروف شکیل آماده‌سازی کنید. البته از خرید دیوان حافظ در کنار وسایل دیگر غافل نشوید و سعی کنید از دیوان‌های با جلد چوبی یا جلد چرمی استفاده کنید. انار و هندوانه را با چاقوهای مخصوص تزیین کنید و به عروس خود هدیه دهید.
نحوه تزیین سفره شب یلدا با دکوری‌های پاییزی
رنگ‌ها و المان‌های پاییزی همیشه القاکننده حس آرامش هستند. شما می‌توانید مقداری برگ سرو خزان شده از خیابان یا پارک جمع‌آوری کنید. پس‌از شست‌وشو و خشک‌کردن آن‌ها را به‌هم بچسبانید و یک سفره برگی تهیه کنید. برگ کاج و میوه زالزالک را به دور لیوان‌ها ببندید و مابین بقیه وسایل چند شمع وارمردار اضافه کنید. با اجرای این سفره، آرامش و حس خوب را برای خانواده مهمان‌های یلدایی خلق کنید و شیک‌ترین چیدمان سفره شب یلدا را داشته باشید.
سخن پایانی
یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال شناخته می‌شود که مانند سایر جشن‌های باستانی فرصتی را برای کنار هم بودن اعضای خانواده خلق می‌کند. خانم‌های باسلیقه ایرانی علاقه دارند تا بهترین چیدمان سفره شب یلدا را به زیباترین شکل ارائه کنند و به این سفره مانند یک اثر هنری نگاه می‌کنند. البته شب چله، شبی پُر از خوراکی و تنقلات است و بهتر است مراقب کالری بالای خوراکی‌های یلدایی باشید.
